Voedsel, dieet en eetgewoonten door de eeuwen heen

Over de bijeenkomst

Archeologische onderzoektechnieken leren ons niet alleen over het dieet van onze voorouders, maar ook in wat voor omgeving we leefden, wanneer en hoe we ons voedsel verzamelden, bereidden en hoe gevarieerd ons dieet was.

Zo kunnen via residu-analyse de aankoeksels in potten en pannen worden onderzocht en leert archeozoölogisch onderzoek ons over welke dieren we verwerkten voor consumptie. Ook organische resten als pollen en zaden kunnen worden geanalyseerd om inzicht te verschaffen in plantaardig dieet. Maar juist ook een combinatie van archeologie, cultuurhistorie en kunst versterkt onze kennis over historische voedselpreparatie en eetgewoonten.

Tijdens de Netwerkdag archeologie op 26 september lichten verschillende sprekers hun onderzoek naar voedsel en dieet uit, geïllustreerd door een aantal mooie Zuid-Hollandse casestudies.

Doelgroep

Archeologen, leden van archeologische werkgroepen en -verenigingen, vrijwilligers of anderszins geïnteresseerden in de archeologie van Zuid-Holland.

Programma

• 12.00 uur: netwerklunch (Machinehal, Vakwerkhuis)
  
  
• 12.50 uur: inloop en aanvang (Collegezaal)
  
  
• 13.00 uur: welkomstwoord en inleiding, door Marieke van Winkelhoff/Nick Warmerdam, Erfgoedhuis Zuid-Holland
  
  
• 13.15 uur: De boer op in het Neolithicum: dierlijke etenswaren, door Joyce van Dijk, senior KNA-specialist archeozoölogie, Archeoplan Eco
  
  In de Haagse regio zijn in het verleden meerdere midden en laat-neolithische vindplaatsen onderzocht. In de afgelopen twee jaar zijn met een breed team aan specialisten i.s.m. Archeologie Den Haag de onderzoeksresultaten belicht vanuit één specifiek thema, namelijk voedselvoorziening. Door het samenbrengen van de verschillende disciplines is een completer beeld ontstaan van de manier waarop de neolithische mens aan zijn eten kwam. Maar ook de nog ontbrekende kennis komt duidelijk naar voren. Wat hebben we geleerd en welke vragen moeten we in de toekomst stellen? In deze presentatie ligt de nadruk op de dierlijke component binnen de neolithische voedselvoorziening.
  
  
• 13.50 uur: Exploring Neolithic foodways in South-Holland: cultivation, wild plant resources and culinary practices, door Lucy Kubiak-Martens, senior KNA-specialist archeobotanie bij BIAX Consult. (Engelstalig)
  
  The Neolithic people in the South Holland region relied on cereal cultivation and animal husbandry while also extensively using wild food resources. Some of these wild plant foods may have been considered potential staples. This presentation aims to shed light on various aspects of the foodways in the region, focusing on crop plants, the gathering of wild plants, and culinary practices. The study of charred food residues on pottery from Late Neolithic sites, located on old coastal dunes revealed a range of uses but the pots were primarily used to cook cereals, process milk, and render ruminant fats. At the inland levees surrounded by freshwater marshes, fish flavoured with wild chives (bieslook) appears to have been a common daily meal. Several factors might account for this culinary diversity, despite all sites sharing the same archaeological tradition.
  
  
• 14.25 uur: pauze
  
  
• 14.45 uur: Een culinaire tijdreis. 1000 jaar koken in Rotterdam, door Alexandra van Dongen, kunsthistoricus en conservator Museum Boijmans van Beuningen en Marjolein van den Dries, publieksarcheoloog en conservator Archeologisch museum Haarlem.
  
  In de Rotterdamse bodem zitten veel verhalen verborgen. Rotterdamse stadsarcheologen vinden tijdens hun opgravingen uiteenlopende voorbeelden van kook- en keukengerei, alsook eeuwenoude voedselresten als zaden, pitten en botjes, die tot duizend jaar in de tijd teruggaan. Naar aanleiding van 10 jaar Tijdtrap (2014-2024), de archeologische tentoonstelling in de Rotterdamse Markthal, verschijnt dit najaar het kookboek 'Een culinaire tijdreis. 1000 jaar koken in Rotterdam.' Archeologische (kook)objecten worden gecombineerd met recepten uit historische kookboeken en voorstellingen van keukenscènes uit de kunstcollectie van Museum Boijmans Van Beuningen.
  
  
• 15.20 uur: Graven naar granen. Over het bier van onze voorouders, door Marco Daane, bierschrijver- en onderzoeker
  Bier stond vroeger overal en altijd op het menu. Hoe stak deze volksdrank toen in elkaar? En waar en hoe komen we daarover meer te weten? Een kijkje in de keukens van brouwers en bieronderzoekers, gevolgd door een letterlijk proefondervindelijke smaaktest.
  
  
• 15.55 uur: Afsluiting
  
  
• 16.10 uur: historische bierproeverij o.b.v. Marco Daane (foyer/Collegezaal)
  
  
• 16.30 uur: borrel (Café, Vakwerkhuis)

Praktische informatie

Deelname is gratis maar er is een beperkt aantal plekken beschikbaar. Aanmelden is verplicht, je kunt je opgeven via onderstaand formulier.

Bij inschrijving rekenen we op je komst qua catering en locatie. Kun je onverhoopt toch niet komen? Geef tijdig de afmelding, of naam van vervanger (bijvoorbeeld je collega), aan ons door via info@erfgoedhuis-zh.nl.