De Tweede Wereldoorlog: een archief vol verhalen

Over deze bijeenkomst

De Tweede Wereldoorlog spreekt nog steeds tot de verbeelding. Met de publicatie van onderzoeken, boeken, tentoonstellingen, films, series en games blijft deze historische periode centraal staan in de collectieve herinnering. 

Tijdens deze bijeenkomst zal er speciale aandacht zijn voor de wijze waarop je onderzoek kan doen in nationale (en internationale) archieven. Welke bronnen over de Tweede Wereldoorlog in Nederland en de bevrijding kun je gebruiken? Hoe kun je deze interpreteren en combineren? Welke methoden hanteren onderzoekers? Welke bronnen combineren (en missen) zij voor hun onderzoek?

Ook is er specifieke aandacht voor de rol en inhoud van het archief van de provincie Zuid-Holland. Bijvoorbeeld naar de mogelijkheden om hier (digitaal) onderzoek te doen. 

Voor het middagprogramma kunnen je je aanmelden voor:

• Route I: Stadswandeling langs locaties uit de Tweede Wereldoorlog: onderzoeker Nick Warmerdam vertelt aan de hand van zijn boek ‘Gewapend met karabijn en camera’ over zichtbare en onzichtbare sporen van de oorlog in de stad.
• Route II: Rondleiding in het depot van het Nationaal Archief en tentoonstelling. Tijdens deze rondleiding is speciale aandacht voor onderzoek en archiefstukken met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog.  Daarnaast wordt een rondleiding aangeboden langs de tentoonstelling die op dat moment is geprogrammeerd.

Let op: er is een beperkt aantal plaatsen. Je kunt je inschrijven voor (niet meer dan) één van beide opties. 

Doelgroep

De bijeenkomst is bedoeld voor alle geïnteresseerden of betrokkenen bij dit thema, bijvoorbeeld:

• Medewerkers en vrijwilligers van musea, archieven, historische verenigingen en andere erfgoedorganisaties in Zuid-Holland
• Erfgoedgemeenschappen in Zuid-Holland
• Onderzoekers en studenten
• Medewerkers provincie Zuid-Holland

Programma

Ochtend

• 09.30 uur: Ontvangst met koffie/thee    
• 10.00 uur: Welkom in provinciehuis Zuid-Holland door Gedeputeerde Meindert Stolk
• 10.05 uur: Inleiding en toelichting programma door Peter Diebels
• 10.15 uur: Presentatie ‘Onderzoek naar de Tweede Wereldoorlog: puzzelen met bronnen’ (Hjalmar Teunissen)
  
  Jaarlijks verschijnen nieuwe publicaties over de lokale geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Bijvoorbeeld de serie ‘De Donkere Jaren van Vlaardingen’ van Hjalmar Teunissen. In zijn presentatie neemt Hjalmar ons mee in het proces om verhalen over de Tweede Wereldoorlog te reconstrueren. Hij gaat onder meer in op het gebruik van diverse soorten bronnen, zoals brieven, foto’s en oral history-interviews. En welke nationale en internationale archieven heeft hij hiervoor geraadpleegd? Tenslotte gaat hij in op manieren om de onderzoeksresultaten voor een breed publiek toegankelijk te maken, bijvoorbeeld middels een publieksvriendelijke publicatie.
  
  
• 11.00 uur: Presentatie ‘Sporen van de Tweede Wereldoorlog in de provinciale collectie’ (Peter Diebels)
  
  Het provinciaal archief van Zuid-Holland herbergt een schat aan informatie. Bijvoorbeeld over water- en wegenbouw, provinciale politiek en over historische periodes zoals de Tweede Wereldoorlog. Provincie-archivaris Peter Diebels vertelt meer over hoe het provinciaal archief is opgebouwd en hoe je hier als onderzoeker gebruik van kan maken. Ook licht hij een aantal archiefstukken en verhalen over de periode van de Tweede Wereldoorlog uit.
  
  
• 11.30 uur: Presentatie ‘Een beeld zegt meer dan 1000 woorden?’ (Nick Warmerdam)
  
  Historische foto’s zijn een belangrijke bron voor historisch onderzoek. Bijvoorbeeld foto’s die Duitse soldaten hebben gemaakt tijdens de Bezetting in Zuid-Holland. Maar wat vertellen deze beelden eigenlijk wel (en niet)? En hoe kan een onderzoeker deze in een onderzoek gebruiken om het complete verhaal te vertellen? Onderzoeker Nick Warmerdam neemt ons aan de hand van de publicatie ‘Gewapend met karabijn en camera’ mee in de rol van foto’s in het doen van historisch onderzoek. En op welke manier je het verhaal aanvult met andere bronnen, zoals informatie uit (inter-)nationale archieven.
  
  
• 12.00-12.30 uur/13.00 uur: Lunch (en bezoek tentoonstelling in provinciehuis)    

Middag

Route 1 (max 20 deelnemers)        

• 13.00 uur: Verzamelen stadswandeling
• 13.00 uur: Wandeling langs zichtbare en onzichtbare sporen van de oorlog in Den Haag

Route 2 (max 30 deelnemers)

• 12.30 uur: Wandelen naar Nationaal Archief    
• 13.00 uur: Bezoek I: Bezoek aan depot Nationaal Archief, Rondleiding bronnen Tweede Wereldoorlog &Tentoonstelling Nationaal Archief
• 13.45 uur: Wissel van groepen    
• 14.00 uur: Bezoek I: Bezoek aan depot Nationaal Archief, rondleiding bronnen Tweede Wereldoorlog & Tentoonstelling Nationaal Archief

Over de sprekers

Peter Diebels is provinciearchivaris van de provincie Zuid-Holland. Daarnaast is hij interbestuurlijk toezichthouder.

Hjalmar Teunissen is historicus en heeft onder meer een achtergrond in de journalistiek en communicatie. Momenteel is hij werkzaam als Erfgoedmedewerker Beeld en Geluid bij Stadsarchief Vlaardingen. Hij heeft diverse boeken geschreven over de Tweede Wereldoorlog in Vlaardingen (De Donkere Jaren van Vlaardingen), waarvan deel 4 in maart 2025 is gelanceerd

Nick Warmerdam (profiel) is senior adviseur archeologie bij Erfgoedhuis Zuid-Holland. Daarnaast is hij onderzoeker en auteur van diverse publicaties over de Tweede Wereldoorlog. Recent is zijn publicatie, samen met Jeroen Rijpsma, 'Gewapend met karabijn en camera' gelanceerd.

Meer info volgt nog

Praktisch

Deelname is gratis, maar er is een beperkt aantal plekken beschikbaar. Meld je daarom op tijd aan via onderstaand formulier. Er wordt gezorgd voor koffie/thee. Lunch is ook inbegrepen. Er is een beperkt aantal plekken beschikbaar.

Bij inschrijving rekenen we op je komst, in verband met de catering en het aantal beschikbare zitplaatsen. Kun je onverhoopt toch niet komen? Geef uiterlijk 1 week vóór de activiteit de afmelding, of naam van vervanger (bijvoorbeeld je collega), aan ons door via info@erfgoedhuis-zh.nl.