Erfgoeddag 2024: Verleden met visie - Erfgoed en duurzaamheid

Verleden met visie

Hoe kunnen we onze collecties beschermen tegen wateroverlast? Hoe verkleinen we de milieu-impact van digitaal erfgoed? Hoe gaan we om met verlies van erfgoed? En hoe nemen we iedereen binnen de organisatie mee in onvermijdelijke veranderingen? 

Het klimaat verandert in razendsnel tempo en de gevolgen zijn duidelijk zichtbaar. Stijgende temperaturen, droogte en wateroverlast beïnvloeden onze leefomgeving en daarmee ons erfgoed. Ook sociale factoren, zoals vergrijzing en het verlies van specifieke kennis maken het bewaren van erfgoed moeilijker. Deze uitdagingen dwingen ons om niet alleen te denken over de praktische kanten van behoud, maar ook over wat we belangrijk vinden en hoe we onze verhalen kunnen blijven delen.

Voorbij behoud

Tijdens de Erfgoeddag duiken we in verschillende kwesties rondom het thema duurzaamheid. We verkennen concrete stappen die we op elk niveau en voor verschillende vormen van erfgoed kunnen nemen en we ontdekken we hoe we verder kunnen kijken dan enkel behoud en hoe je erfgoed als middel kunt inzetten. Want juist deze duurzaamheidskwesties kunnen ruimte en kansen bieden voor nieuwe inzichten en initiatieven, zoals het meer verbinden van erfgoed met sociaal welzijn, het inzetten van jouw museumcollectie om mensen te activeren of het gebruik van ‘Groene Software’.

25 jaar Erfgoedhuis Zuid-Holland

Tijdens de Erfgoeddag vieren we ook het 25-jarig jubileum van Erfgoedhuis Zuid-Holland! Speciaal hiervoor vinden enkele programmaonderdelen plaats in het historische Gemeenlandshuis van Rijnland, tegenover de Stadsgehoorzaal. Hier begon het Erfgoedhuis een kwart eeuw geleden, wat deze locatie extra speciaal maakt. 

Uitreiking vrijwilligersprijs De Erfgoedparel

De Erfgoedparel is de tweejaarlijkse vrijwilligersprijs. Dit jaar staat de Erfgoedparel, net als de Erfgoeddag, in het teken van duurzaamheid. De prijs wordt uitgereikt aan een vernieuwend of creatief vrijwilligersproject waarbij aandacht wordt besteed aan het doorgeven en bewaren van erfgoed. Nomineer een vrijwilligersproject.

Programma

Het programma is als volgt, wijzigingen voorbehouden:

• 09.30 uur - Inloop met koffie en thee
  Maak de keuze voor het middagprogramma. Let op: er is bij de carrousel-onderdelen en excursie een beperkt aantal plekken
• 10.00 uur - Opening en welkomstwoord
  Door dagvoorzitter Marielle Hendriks (directeur-bestuurder, Erfgoedhuis Zuid-Holland)
• 10.10 uur - Erfgoed in tijden van klimaatverandering 
  Keynote door Edwin van der Veldt (cultuurhistoricus en docent Erfgoedtheorie, Reinwardt Academie)
• 10.55 uur - Hoopvolle initiatieven voor een leefbare planeet
  Keynote door Gert Jan van Rijn (hoofd afdeling Programma's en collectie, Museon/Omniversum) en Inge van Rooij (marketing- en communicatieadviseur, Museon/Omniversum)
• 11.50 uur - Pauze
  Maak de keuze voor het middagprogramma. Let op: er is bij de carrousel-onderdelen en excursie een beperkt aantal plekken
• 12.10 uur - Graffiti-cultuur als voorbeeld voor bewaarpraktijken
  Keynote door Richard van Tiggelen (medeoprichter & curator, The Dutch Graffiti Library)
• 13.00 uur - Lunchpauze
  

Middagprogramma

Het middagprogramma is het keuzeonderdeel en bestaat, naast lezingen - de paralellsessie - en excursies, uit de interactieve kennistafels: treed in gesprek met experts op allerlei deelgebieden en maak kennis met geestverwanten.
N.B. De keuze voor het middagprogramma maak je op de dag zelf, tijdens de inloop of in de ochtendpauze. Let op: er is bij de carrousel-onderdelen en excursie beperkt plek.

Excursie (2 rondes)

• 13.30-14.40 uur - Excursieronde 1 Pieterskerk (max. 15 personen)
• 14.35-15.35 uur - Excursieronde 2 Pieterskerk (max. 15 personen)
  Let op: de excursierondes vertrekken tijdens de lunchpauze (ronde 1) en zaalwissel (ronde 2)
  Krijg een rondleiding door de Pieterskerk in Leiden en leer meer over hoe de Pieterskerk heeft verduurzaamd. In zowel het onderhoud als energie en bedrijfsvoering zijn duurzame keuzes gemaakt.

Kenniscarrousel (2 rondes)

• 13.45-14.35 uur - Kenniscarrousel 1
• 14.50-15.40 uur - Kenniscarrousel 2
  Ga aan een van de tafels in gesprek over o.a.:

1. Duurzaam IT-gebruik: verklein de CO₂-voetafdruk van erfgoed
   Met Tineke van Heijst (Netwerk Digitaal Erfgoed)
   
2. Vakmanschap en generaties: hoe betrekken Jan Willem
   we Gen Z?
   Met Anne-Marie Goudzwaard (APPM) & Nelleke Manschot (gemeente Gouda)
3. Kleine instellingen, grote keuzes - De effecten van klimaatmaatregels
   Met Vera Kuijpers en Sander van Alphen (Platform Klimaat en Erfgoed)
4. Nieuwe klimaatrisicoscan voor erfgoed in Zuid-Holland – en nu?
   Met Nick Warmerdam (Erfgoedhuis Zuid-Holland)
5. Op zoek naar nieuwe vrijwilligers? Verander!
   Rowan Huiskes (Erfgoedhuis Zuid-Holland)
   
6. Monumentenwacht Zuid-Holland: Inspectie en duurzaam onderhoud van monumenten (enkel Kenniscarrousel 1)
   Met monumentenwachter Twan van der Beek en planner & adviseur Annemieke Kneppers (Monumentenwacht Zuid-Holland)
   
7. Toekomstbestendige monumenten (enkel Kenniscarrousel 1)
   Met Natasja Schouten-Lening & Odette Hartgerink (provincie Zuid-Holland)
   
8. Financieringsmogelijkheden bij het Cultuurfonds (enkel Kenniscarrousel 2)
   Met Annemarie Willems (Cultuurfonds)
9. De handdruk en de voetafdruk: hoe religieuze organisaties verder kijken (enkel Kenniscarrousel 2)
   Met Rosan Pallada (gemeente Arnhem) & Rozemarijn de Kwaasteniet (provincie Zuid-Holland)

Parallelsessies (rondes)

• 13.45-14.35 uur - Parallelsessie: De waarde van groen erfgoed
  Met Bob Hartog (Natuurmonumenten), Bram van Helvoirt (HAS green academy), Thalia Verkade (Platform Rotterdamse Volkstuinen).
  
  
• 14.50-15.40 uur - Parallelsessie 2: Erfgoed onder water: hoe beschermen we onze collecties?
  Met Suzanne Visser (Kunstmuseum Den Haag), Teun de Bruijn (Stadsarchivaris Dordrecht), Dick van Broekhuizen (Beelden aan Zee) & Bart Zwegers (Universiteit Maastricht)

15.40 uur - Theepauze

16.00 uur - Samenvatting middagprogramma
Door Pepijn Duijvestein (New Economy; Biobased Design)

16.15 uur - Vertoning jubileumvideo
Aankondiging door Marielle Hendriks

16.30 uur - Uitreiking van de Erfgoedparel
Door Meindert Stolk, gedeputeerde (provincie Zuid-Holland)

17.00 uur - Afsluiting
Door Marielle Hendriks

17.05 uur - Borrel

18.00 uur - Einde

Programmaboekje

Het programmaboekje volgt later en is voor iedereen digitaal beschikbaar. Als je je hebt ingeschreven ontvang je een link naar het boekje. Wil je liever het boekje (ook) gedrukt ontvangen tijdens de Erfgoeddag? Geef dit dan aan in het inschrijfformulier.