Compliment voor het Monument naar Fort Wierickerschans

Deze blijk van waardering ontvangt de stichting wegens het harde werk van de afgelopen jaren om het rijksmonument volledig te restaureren en verder toegankelijk te maken voor een breed publiek.

Icoon in het landschap

Het fort is het boegbeeld van de Oude Hollandse Waterlinie en staat als een icoon in het landschap. Het is een imposant rijksmonument met een vierkante gebastionneerde en omgrachte schans met een natuurstenen toegangspoort uit 1673, een kruitmagazijn uit 1747-1748 en twee paviljoens met frontons, aansluitend aan lage vleugels uit 1828-1830. Het fort, met zijn eeuwenoude historie maakt deel uit van de Oude Hollandse Waterlinie en is, om strategische redenen, gelegen op de splitsing van de Oude Rijn en de Enkele Wiericke in Bodegraven, het smalste deel van de Oude Hollandse Waterlinie. Deze strategische ligging is ook vanuit ecologisch oogpunt een bijzondere plek. Het fort, zijn wallen en omgeving maken onderdeel uit van de Ecologische Hoofdstructuur en vormt een belangrijke vestigingsplaats voor weidevogels.

‘Groot fort aen den cleynen Wierick’

In de loop der tijd heeft het fort voornamelijk militaire functies gehad. Willem III gaf in januari 1673 opdracht om de Rijndijk aan de Wiericke te versterken met een schans, om herhaling van het Rampjaar 1672 te voorkomen. Binnen zes maanden is het “Groot fort aen den cleynen Wierick” klaar. Van 1830 tot 1915 fungeerde het fort vooral als Centraal Depot. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vestigde een onderdeel van de Duitse Kriegsmarine zich op het fort. Na de oorlog werden er keuringen van munitie uitgevoerd. In februari 1960 verloor de Wierickerschans officieel zijn functie als vestingwerk. Het fort werd tot de jaren zeventig als opslagplaats voor legergoederen gebruikt en diende vervolgens als opslagplaats voor objecten van het Legermuseum in Delft. Ook diende het als trainingscentrum van Defensie voor waakhonden.

Sinds 1998 is Fort Wierickerschans echter in eigendom van Staatsbosbeheer. Staatsbosbeheer is op zoek gegaan naar mogelijkheden om het fort een nieuwe, niet militaire functie te geven. Met Provincie Zuid-Holland, de gemeente Bodegraven, de Stichting Wierickerschans en Kraan Ontwikkeling maakt Staatsbosbeheer afspraken over ontwikkeling, exploitatie en beheer van het fort. Het complex is daarbij in september 2008 overgedragen aan de Stichting Fort Wierickerschansgroep, die het tot een multifunctioneel centrum van gemaakt heeft.

De provincie Zuid-Holland verstrekte vanuit de erfgoedlijn Oude Hollandse Waterlinie voor de laatste fase van de restauratie en herstemming van het fort €1.170.000,- aan subsidie in 2019. Daar bovenop verstrekte zij nog eens € 33.000 voor een verkenning van het versterken van de bezoekersbelevenis en het bezoekerscentrum. En met resultaat! Op het gerestaureerde en herbestemde Fort is het mogelijk om zakelijke evenementen en festiviteiten te organiseren, ook zijn er arrangementen voor groepen om rondleidingen te krijgen en bijvoorbeeld een boottocht te maken. Kijk voor meer informatie over een bezoek aan Fort Wierickerschans op de website.

De Oude Hollandse Waterlinie beleven

Wanneer in 1672 de Republiek aangevallen wordt door zowel Frankrijk, Munster, Keulen en Engeland, wordt besloten om de Hollandse Waterlinie in staat van verdediging te stellen: met de waterlinie werd het land onder een ondiepe laag water gezet. Bij vorst bevroor echter de waterlinie en konden de Franse troepen eind december 1672 het ijs oversteken, met plunderingen en afgebrande steden tot gevolg (Rampjaar). Om een herhaling van dit drama te voorkomen, wordt opdracht gegeven voor de bouw van het Fort Wierickerschans.

De provinciale erfgoedlijn Oude Hollandse Waterlinie bestaat uit elementen die de functie van het defensiewerk uit de periode 1672 belichten. Het gaat om de inundatiekommen en inundatiegebieden uit deze periode, die om militair tactische redenen onder water werden gezet met een waterpeil dat het gebied noch begaanbaar, noch bevaarbaar was. Daarnaast behoren de stedelijke vestingen, de dijken en kades langs de rivieren en rond de te inunderen polders, de inundatiesluizen, forten en schansen tot deze erfgoedlijn. Kijk voor meer informatie over de erfgoedlijn eens op de website. 

Erfgoed maakt het mooier

Erfgoed maakt de omgeving mooier en vertelt het verhaal van onze geschiedenis. Monumenten dragen bij aan de identiteit en kwaliteit van onze leefomgeving. De provincie Zuid-Holland houdt monumenten in stand door restauraties te stimuleren en leegstand te voorkomen door herbestemming. Elke maand reikt de provincie Zuid-Holland een Compliment voor het Monument uit aan een eigenaar van een rijksmonument die een bijzondere inspanning heeft geleverd het monument te restaureren, her te bestemmen en open te stellen voor een zo groot mogelijk publiek. Zo kan iedereen ervan genieten, want erfgoed is van ons allemaal.