Compliment voor klinkend erfgoed: het bijzondere Flaes-orgel

Flaes Orgel

In 1869 kreeg orgelbouwer Pieter Flaes de opdracht tot het bouwen van een nieuw orgel voor de kerk van de Deutsche Evangelische Gemeinde in Den Haag. Het orgel wordt op 4 juli 1870 ingewijd. De architectuur van de kerk, het interieur, inventaris en het orgel vormen samen een uniek rijksmonumentaal ensemble. In de loop der tijd waren er veel orgelmakers en reparateurs bij het Flaes-orgel betrokken. Het is bijzonder dat het oorspronkelijke orgel zo intact is gebleven. Het orgel is ambachtelijk gebouwd, wat kenmerkend is voor de klassieke orgelbouw. Het is een sleeplade en 8-voets-orgel met 20 sprekende stemmen over twee klavieren in een neogotische kas.

De Deutsche Evangelische Kirche

De Duitse Kerk aan Blijenburg in het centrum van Den Haag werd in 1860-1861 in neogotische stijl gebouwd naar een ontwerp van de Duitse architect Wentzel uit Berlijn. Het bakstenen kerkgebouw is een rijksmonument en is opgenomen in de overige bebouwing van de straat. In de voorgevel zitten drie spitsboogvensters. De kerk heeft een lood beklede torenspits met hoge neogotische spitsboogvensters. Aan de achterzijde bevindt zich de bijbehorende pastorie. Het interieur van de eenbeukige kerkruimte is in neogotische stijl uitgevoerd. Het altaar, de preekstoel, herenbank, lambrisering en het orgel zijn goed bewaard gebleven.

De kerk heeft een sterke sociale functie als ontmoetingsplaats voor Duitstaligen en ondersteunt nieuwkomers in Nederland. De kerk is opengesteld voor kerkdiensten, concerten, cursussen, evenementen, repetities, vergaderingen, Kringen en stilteplekken en is hiermee bijna elke dag geopend en te bezoeken. Kijk voor meer informatie op www.evangelischekirche-denhaag.nl.

Koningin Emma

In het verleden werden de Duitstalige diensten goed bezocht door Koningin Emma (1858-1934) en haar dochter Prinses Wilhelmina (1880-1962). Koningin Emma woonde vlakbij in het paleis aan de Lange Voorhout. Zij zat in de speciale Emma-bank, de koninklijke loge in de kerk. Ook nu nog worden op kerkelijke hoogtijdagen nog twee Bijbels gebruikt, die Koningin Emma naliet aan de kerk.

Subsidie voor restauratie van klinkend erfgoed

In 2019 is de subsidieregeling restauratie rijksmonumenten van de provincie Zuid-Holland gewijzigd om klinkend erfgoed te beschouwen als een zelfstandig onderdeel. Hierdoor komen bijvoorbeeld kerkorgels eerder in aanmerking voor restauratiesubsidie. In datzelfde jaar heeft de provincie via deze subsidieregeling € 64.000 verstrekt voor de restauratie van het rijksmonumentale Flaes-orgel. De restauratie is uitgevoerd door orgelbouwer Elbertse. Bij de restauratie is ook één leerling van het Hout & Meubileringscollege betrokken geweest. Met de reparatie en het technisch uitbreiden van o.a. koppelmogelijkheden van het pedaal zijn meer stemcombinaties mogelijk.

Ontmoet erfgoed

De provincie Zuid-Holland houdt monumenten in stand door restauraties te stimuleren en leegstand te voorkomen door herbestemming. Elke maand reikt de provincie Zuid-Holland een Compliment voor het Monument uit aan een eigenaar van een rijksmonument die een bijzondere inspanning heeft geleverd het monument te restaureren, her te bestemmen en open te stellen voor een zo groot mogelijk publiek. Zo kan iedereen ervan genieten, want erfgoed is van ons allemaal.