Monumentaal landgoed Vreugd en Rust in Voorburg krijgt Compliment

Het burgerinitiatief van de stichting Mooi Voorburg en de gemeente ontvangt deze blijk van waardering wegens de voortvarende aanpak om het monumentale park met verschillende monumenten en groen erfgoed te herstellen, te restaureren en het verder beleefbaar te maken voor een zo groot mogelijk publiek. Dankzij hun inzet en de steun en subsidie van de provincie Zuid-Holland en van Het Compliment voor het Monument van februari gaat naar de prachtige monumentale buitenplaats Vreugd en Rust aan het Oosteinde in Voorburg.

Het compliment is uitgereikt aan Joost Heuvelink van de stichting Mooi Voorburg die een burgerinitiatief indienden bij de gemeente Leidschendam-Voorburg voor het herstel van de buitenplaats. Mooi Voorburg en de gemeente ontvangen dit compliment als blijk van waardering wegens de voortvarende aanpak om het monumentale park met verschillende monumenten en groen erfgoed te herstellen, te restaureren en het verder beleefbaar te maken voor een zo groot mogelijk publiek.

Dankzij hun inzet en de steun en subsidie van de provincie Zuid-Holland en van de gemeente Leidschendam-Voorburg kan iedereen straks op eigentijdse wijze kennismaken en genieten van de rijke historie die dit prachtige landgoed langs de oevers van de Vliet te bieden heeft. gemeente Leidschendam-Voorburg kan iedereen straks op eigentijdse wijze kennismaken en genieten van de rijke historie die dit prachtige landgoed langs de oevers van de Vliet te bieden heeft.

Buitenplaats uit de 17e eeuw

Vanaf de 17e eeuw werden langs de Vliet in Voorburg en omstreken verschillende buitenplaatsen gebouwd door de rijke inwoners van Den Haag. Deze buitenhuizen vormden hun toevluchtsoord om af en toe de vieze en drukke stad te kunnen ontvluchten. Tezamen vormen de buitenplaatsen de Zuid-Hollandse Landgoederenzone. De buitenplaats Vreugd en Rust is, zoals de meeste, ontstaan vanuit een boerderij en kent een lange en imposante geschiedenis.

Vreugd en Rust kende veel prominente eigenaren die in de loop der jaren verschillende stukken grond langs de Vliet opkochten. Zo werden verschillende percelen, buitenhuizen en landerijen samengevoegd tot één buitenplaats. In 1710 werd deze voor het eerst Vreugd en Rust genoemd. De huidige rijksmonumentale villa dateert uit 1751 en is gebouwd in classicistische stijl. De laatste particuliere bezitter verkocht het landgoed in 1917 aan de gemeente Den Haag. De tuin werd vanaf dat moment een publiek en openbaar park. In de ommuurde moestuin verrees in 1929 een tennisbanencomplex. In het landhuis was van 1938 tot 1975 een Montessorischool gevestigd en de oranjerie is vanaf 1920 een theehuis. In 1961 koopt gemeente Voorburg het landgoed. In 1975 kiest de verpleegstersacademie Vronesteijn haar domicilie in het pand. In 1987 wordt landhuis Vreugd en Rust, in dan inmiddels deplorabele toestand, verkocht aan een nieuwe eigenaar, die in 1989 in het dan prachtig gerestaureerde pand een hotel-restaurant opent, thans Central Park.

Een oase van rust

Het park Vreugd en Rust is een groene oase van rust, vlak naast de historische kern van Voorburg. Je kunt er heerlijk wandelen tussen eeuwenoude bomen. De landschappelijke tuin is rond 1830 aangelegd naar ontwerp van landschapsarchitect J.D. Zocher jr. Zijn vader en zoon hebben ook bijgedragen aan deze tuin. Dit Zocherpark kenmerkt zich door de aanleg van grillige paden en slingervormige vijvers. De tuin- en parkaanleg heeft de status van rijksmonument. Aan de structuur van het park is sindsdien weinig veranderd. Door een kilometers lange, ononderbroken zichtlijn kon je vroeger vanaf het landhuis het koninklijk paleis Huis ten Bosch zien liggen.

Een langgerekte 3 kilometer lange groene verbinding tussen Vreugd en Rust en het Haagsche Bos, de Loo-zone, is overigens nog steeds intact. Deze wordt als verbinding versterkt via een project van het Regiopark Duin, Horst en Weide, in brede samenwerking met de ondernemers in het park, de Historische Vereniging Voorburg en het lokale Museum Swaensteyn. Trekkers van het project zijn de gemeenten Leidschendam-Voorburg en Den Haag.

Het park herbergt ook een de kinderboerderij. Met een schenking van zes herten, door het Vijfde Bataljon Jagers in 1950, herleefde de traditie van een hertenkamp dat uitgroeide tot het huidige dierenparkje. Het dierenverblijf is in 1990 in classicistische trant herbouwd. Beeldbepalend voor het park is het hekwerk met monumentale pijlers bij de ingang aan de Parkweg.

In het park is recent ook een beeldenroute gerealiseerd eveneens via een initiatief van Mooi Voorburg in samenwerking met de gemeente. De horeca gelegenheden zijn gesitueerd in het voormalige landhuis (hotel-restaurant Central Park) en in de oude oranjerie (Brasserie De Koepel). Ook het Juliana- en Bernhardpark en het Boerenbos worden tot de buitenplaats Vreugd en Rust gerekend.

Stichting Mooi Voorburg

Al meer dan 60 jaar zet de stichting Mooi Voorburg zich in voor het verbeteren van de leefomgeving van Voorburg. Daarbij vindt de stichting het belangrijk dat de inwoners van ‘het dorp aan de Vliet’ kennis kunnen maken met en kunnen genieten van het al het moois dat Voorburg biedt. Vanuit een burgerinitiatief van de stichting wordt het park Vreugd en Rust, waar mogelijk, weer teruggebracht naar de oude glorie. Zij willen laten zien dat dat dit monumentale park ook in de 21e eeuw nog volop kan groeien, bloeien en boeien. Zo is de oude Narcissenroute in ere hersteld en worden hekwerken gerestaureerd. Ook de entreepoort, brug, slootkanten, het eiland en de paden worden onder handen genomen. Verspreid over het park worden bankjes in Zocherstijl geplaatst.

In juni 2020 is door de Commissaris van de Koning, Jaap Smit, in Museum Swaensteyn de tentoonstelling over Vreugd en Rust geopend. Ook is hierover een boek verschenen, een uitgave van de Historische Vereniging Voorburg. De tentoonstelling vertelde het verhaal van de buitenplaats Vreugd en Rust en zijn bewoners in vervlogen tijden. Naast een inkijkje in hun levens liet de tentoonstelling ook zien hoe de gemeente Leidschendam-Voorburg en de stichting Mooi Voorburg het plan hebben opgevat om het omliggende Zocherpark weer in zijn oude glorie te herstellen.

Afgelopen zomer was de tentoonstelling “Vreugd en Rust. De buitenplaats, de bewoners en het Zocherpark” te zien in Museum Swaensteyn, Voorburg. Bekijk hier de film mooi voorburg vreud en rust – YouTube van de tentoonstelling.

Bijzondere trekpleister

De stichting heeft het ambitieuze doel opgevat om landgoed Vreugd en Rust te ontwikkelen als een bijzondere trekpleister en daarmee als een ambassadeur van de Landgoederenzone, door:

• Het beleefbaar maken en het in de oude glorie herstellen van de oorspronkelijke buitenplaats.
• Het herstel van kenmerkende stijl- en landschapselementen mogelijk te maken, door samenwerking met overheden, marktpartijen en vrijwilligers.
• Herstel van de verdwenen theekoepel aan de Vliet en realisatie van een aanlegsteiger voor de waterrecreatie
• Het benutten van de strategische positie in het recreatieve netwerk van de regio, als knooppunt in de Loo-zone.
• Het lanceren van een promotieprogramma, waaronder het organiseren van wandelingen en andere activiteiten. Tijdens de rondleidingen wordt onder meer aandacht besteed aan Zocher-elementen als werking van water, gebogen lijnen, solitaire bomen en dichte bosschages. Zodra de corona richtlijnen het weer toestaan, vinden de wandelingen weer plaats. Aanmelden kan via info@mooi-voorburg.nl.

Provinciale subsidies

Deze mooie plannen zijn mogelijk gemaakt met dank aan financiële bijdragen van de provincie Zuid-Holland, de gemeente Leidschendam-Voorburg en van diverse andere partijen. Vanuit, onder meer, de erfgoedlijn Landgoederenzone van de provincie Zuid-Holland heeft de stichting subsidies aangevraagd. In 2020 ontvangt de gemeente een bedrag van circa € 175.000 ten behoeve van de restauratie van het park.

Het gaat hierbij om het herstel van de zichtlijnen, restauratie van de hekwerken, (ver)nieuwde looppaden en bloemperken en het aanpassen van de ‘Zwitserse brug’ in het park. Ook is circa € 30.000 verstrekt voor het terugbrengen van de Narcissenroute, het aanbrengen van latwerk op de betonschuttingen van de historische moestuin en voor groot onderhoud van de entreepoort. Maar ook voor het uitvoeren van historisch onderzoek en de begeleiding van de inventarisatie van planten, struiken en bomen en het uitvoeren van de tentoonstelling en het boek over de historie van Vreugd en Rust. Deze restauratie in het park start dit jaar.

In 2021 ontvangt de gemeente vanuit de erfgoedlijn Landgoederenzone nog eens circa € 36.000 voor de herontwikkeling van het gebied rond de kleine vijver, de aanschaf van een kas voor de kruidentuin, de plaatsing van Zocher-banken, het terugbrengen van kasramen in grote kas en het plaatsen van het toegangshek aan het Oosteinde. Daarnaast ontvangt de gemeente van de provincie circa € 16.000, voor een aanlegvoorziening voor boten aan de Vliet via de subsidieregeling Groen, Waterrecreatie 2020. En € 36.000 vanuit de provinciale erfgoedlijn Trekvaarten voor het weer terugbrengen van de doorvaart tussen Vliet en huisvijver, plus een brug over deze doorvaart. Daarnaast zorgen derden, met name de andere eigenaren in het park, voor belangrijke aanvullende financieringen.

Erfgoed maakt het mooier

Erfgoed maakt de omgeving mooier en vertelt het verhaal van onze geschiedenis. Monumenten dragen bij aan de identiteit en kwaliteit van onze leefomgeving. De provincie Zuid-Holland houdt monumenten in stand door restauraties te stimuleren en leegstand te voorkomen door herbestemming. Elke maand reikt de provincie Zuid-Holland een Compliment voor het Monument uit aan een eigenaar van een rijksmonument die een bijzondere inspanning heeft geleverd het monument te restaureren, her te bestemmen en open te stellen voor een zo groot mogelijk publiek. Zo kan iedereen ervan genieten, want erfgoed is van ons allemaal.