Visualisatie van Matilo (Mikko Kriek)
Tijdens de vergadering van het Werelderfgoedcomité van UNESCO is de Neder-Germaanse Limes officieel erkend als UNESCO-Werelderfgoed. Het Nederlandse deel van de Limes wordt vertegenwoordigd door 19 archeologische vindplaatsen uit de Romeinse tijd, verspreid over de provincies Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland. Naast de Romeinse Limes kregen de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Koloniën van Weldadigheid eerder deze week al een plek op de Werelderfgoedlijst.
Gedeputeerde Willy de Zoete van de provincie Zuid-Holland sprak namens de Stuurgroep LimesSamenwerking: “Veel Nederlanders weten niet dat dwars door Nederland de oude grens van het Romeinse Rijk loopt. Op sommige plekken heeft de Rijn in de afgelopen eeuwen de resten daarvan weggespoeld. Gelukkig zijn op veel andere plaatsen de resten behouden dankzij de natte bodem in ons land en doordat vroegtijdig het belang van deze plaatsen is erkend en de archeologische waarden zijn behouden. De Limes vormt dwars door Nederland heen een zichtbare historische band van het heden met het verleden. Dat deze archeologische vindplaatsen nu de status van Werelderfgoed hebben gekregen, is een prachtige en verdiende erkenning van de inspanningen van velen die zijn geleverd voor het behoud van dit unieke erfgoed.”
Dat deze archeologische vindplaatsen nu de status van Werelderfgoed hebben gekregen, is een prachtige en verdiende erkenning van de inspanningen van velen die zijn geleverd voor het behoud van dit unieke erfgoed. - Willy de Zoete, gedeputeerde provincie Zuid-Holland
UNESCO-Werelderfgoed
Samen met Duitsland heeft Nederland in 2020 een deel van de Limes voorgedragen voor de Werelderfgoedstatus: namelijk het deel dat de grens vormde van de Romeinse provincie Neder-Germanië. Sommige delen van de Limes zijn al ingeschreven, zoals de Muur van Hadrianus (Verenigd-Koninkrijk) en de Boven-Germaanse Limes. Andere delen zijn in een vergevorderd stadium van voorbereiding. Kenmerkend voor het deel dat nu is toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst, de Neder-Germaanse Limes, zijn onder meer de innovatieve manieren die de Romeinen bedachten om om te gaan met de grillige rivier, het netwerk van forten dat langs de rivier is gebouwd en de bijzonder goed bewaarde houtresten.
Grootste archeologische monument
De Limes was 2000 jaar geleden de buitengrens van het Romeinse Rijk. In de tweede eeuw na Chr. was het Romeinse Rijk op zijn grootst en omvatte delen van Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Het werd omringd door een ingenieus grenssysteem van meer dan 7500 kilometer lang. In Nederland liep de Limes langs de rivier de Rijn. De Rijn vormde een natuurlijke grens en op de zuidoevers bouwden de Romeinen legerkampen, wachttorens, wegen en waterwerken. Lokale gemeenschappen vestigden zich in de nabijheid, dreven handel of gingen de strijd aan. Meer dan 400 jaar lang waren Romeinse soldaten aanwezig in Nederland. Deze periode kende tijden van vrede en van strijd. De grens vormde ook een uitwisselingsplaats van kennis en cultuur. De Limes heeft een archeologische schat nagelaten in onze bodem: bijzondere gebruiksvoorwerpen zoals sieraden en glaswerk, schepen, resten van forten, maar ook wapens en gereedschap. De Limes is het grootste archeologische monument van Nederland.
Grens van vroeger en nu
De Limes vormt een lint van archeologische schatten door Nederland die vele mensen met elkaar verbindt en zorgt voor culturele uitwisseling tussen vrijwilligers, professionals en bewoners. De afgelopen jaren is door zeer veel vrijwilligers, gemeenten en andere organisaties gewerkt aan het vergroten van de bekendheid van de Limes in Nederland. Niet alleen op de plaatsen die nu de status van Werelderfgoed hebben gekregen, maar ook op andere plaatsen en online. Om de nieuw verworven status te vieren zullen rond Open Monumentendag (11 en 12 september) op diverse locaties activiteiten worden georganiseerd. Informatie hierover vindt u op de website Romeinen.nl. De komende jaren zullen de betrokken overheden blijven samenwerken om het netwerk van partners en betrokkenen verder te versterken en de bekendheid van de Limes te vergroten.
Eerdere besluiten
Naast de Neder-Germaanse limes kregen twee andere stukken Nederlands erfgoed eerder deze week een plaats op de Werelderfgoedlijst. Tijdens de bijeenkomst van het Werelderfgoedcomité op maandag 26 juli werden de Koloniën van Weldadigheid en de Nieuwe Hollandse Waterlinie officieel erkend. Met deze toekenningen staan nu in totaal 12 erfgoederen in het Koninkrijk der Nederlanden op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Sociaal experiment tegen armoede
De Koloniën van Weldadigheid, ook wel de pauperkolonies genoemd, werden in 1818 door het toenmalige Nederlandse Koninkrijk opgericht om de armen uit steden zelfvoorzienend te maken op het platteland. In de Noordelijke Nederlanden worden vijf koloniën opgericht en in de Zuidelijke Nederlanden (nu Vlaanderen) twee. Vier van deze locaties zijn nu werelderfgoed: Veenhuizen, Frederiksoord en Wilhelminaoord in Nederland en de Wortel-Kolonie in Vlaanderen. Nederland diende de nominatie in samenwerking met België in.
De Hollandse Waterlinies
De Stelling van Amsterdam is al Werelderfgoed sinds 1996. Met de uitbreiding van de Nieuwe Hollandse Waterlinie worden ze op de werelderfgoedlijst vanaf nu de Hollandse Waterlinies genoemd. De werken vormden gedurende de negentiende en begin twintigste eeuw een unieke verdediging voor de belangrijkste Nederlandse steden. Bij nood konden grote delen van het land onder water worden gezet. Zo werden ze onbegaanbaar gemaakt voor legers te voet, maar bleven ze te ondiep voor schepen om doorheen te varen.
Bronnen: Persbericht Nederlandse Limes Samenwerking, Nieuwe Hollandse Waterlinie, Koloniën van Weldadigheid.
Gerelateerd
Ontvang erfgoednieuws in je mailbox
Wil je op de hoogte gehouden worden van wat er speelt in het Zuid-Hollandse erfgoed, bijvoorbeeld de archeologie? Abonneer je dan op een van onze nieuwsbrieven!