Oproep: onderzoek de namen van korenmolenaars in Zuid-Holland

Ieder dorp van enige omvang had in het verleden wel een korenmolen. In steden waren vaak meer korenmolens. Al die molens waren bemenst door molenaars en knechten (en meewerkende familieleden). Veel van deze molens zijn in de loop van de tijd verdwenen en vaak zijn er nog weinig gegevens van bekend.

Vanaf het eind van de 16^e eeuw werd belasting geheven over het te malen graan: molenaars mochten alleen graan malen waarvan duidelijk was dat daarover al belasting was betaald. Om molenaars er toe te brengen loyaal aan de belastingregels mee te werken, werden zij en hun knechten verplicht de eed af te leggen (soms elk jaar!).

Database Delflandse korenmolenaars- en knechten 1711-1805

In het Stadsarchief Delft zijn recentelijk de registraties van die eden weer te voorschijn gekomen van korenmolenaars en hun knechten van korenmolens in Delfland (van Loosduinen tot Berkel en van Voorburg tot Maassluis) tussen 1711 en 1805.

Heero Pol heeft van al deze namen de Delflandse Korenmolenaars- en knechten database 1711 – 1805 opgesteld. Vele honderden namen zijn zo aan de vergetelheid ontrukt. Niet alleen zijn zo vele namen bekend geworden, maar ook het gegeven dat een molen in een bepaald jaar nog in gebruik was! Vooral van de verdwenen molens is vaak onduidelijk wanneer die op hebben gehouden met malen. De database is beschikbaar bij het Stadsarchief Delft.

Gegevens ook in andere steden beschikbaar

Net als in Delft (voor Delfland) werd in de overige grotere steden  en omliggende gebieden in Zuid-Holland de eed van de korenmolenaars en -knechten afgenomen en hoogstwaarschijnlijk geregistreerd. Daar ligt voor die gebieden dus een even grote bron van gegevens als nu voor Delfland is ontsloten. Zo is bijvoorbeeld in het regionaal archief Dordrecht in archief 9: “Gerecht van Dordrecht” archiefstuk 1510 beschikbaar: Lijsten van molenaars die de eed op grond van de ordonnantie op het gemaal hebben afgelegd.

Oproep: toegankelijke database voor overige regio's

Wie neemt de uitdaging aan om deze lijsten uit te werken tot een toegankelijke database? Naast Dordrecht kun je denken aan aan de steden en omliggende gebieden van Leiden, Gouda, Schiedam, Vlaardingen, Rotterdam, Den Haag, etc. Op deze manier kunnen we samen de gebruikers van ons korenmolen-erfgoed in beeld brengen en daarmee lacunes in onze kennis hierover dichten.

Heb je belangstelling? Heero Pol is bereid uit te leggen hoe hij de database voor Delfland heeft opgezet. Neem contact met hem op via heeropol@ziggo.nl.

Heb je overige vragen? Neem dan contact op met Ellen Steendam via steendam@erfgoedhuis-zh.nl.

Andere onderwerpen voor onderzoek naar molens

Molennetwerk Zuid-Holland stelde samen met Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een concept-onderzoeksagenda molens op. Met hulp van deze agenda willen we (nieuw) onderzoek naar molens stimuleren en meer bekendheid generen aan onderzoek dat al wordt gedaan. De agenda is nu in concept gereed en is hieronder te downloaden. Heb je aanvullende onderwerpen? Of voer je een onderzoek naar molens uit? Neem dan contact op met Ellen Steendam via steendam@erfgoedhuis-zh.nl.