Molennetwerk naar Goeree-Overflakkee: terugblik op de najaarsbijeenkomst

Dagvoorzitter Peter Feller heette de circa 70 aanwezigen van harte welkom in het sfeervolle Zoet of Zout, prachtig gelegen aan het Haringvliet. Voor het eerst vond de bijeenkomst van het Molennetwerk plaats op Goeree-Overflakkee. Peter, tevens voorzitter van de Molenstichting Goeree-Overflakkee, vertelde kort over de stichting, die 11 van de 12 molens op het eiland beheert.

Voordat het programma van start ging, feliciteerde Peter molenaar Johan Ottevanger, die op 5 oktober zijn 50-jarig molenaarsjubileum vierde. Daarna introduceerde hij de eerste sprekers: Jan en Jolieke Grinwis van Molenmakerij Grinwis in Stellendam. Jan is er directeur, maar is blij nog zelf veel te kunnen werken aan de molens. Jolieke is op verschillende manieren actief voor het bedrijf, voornamelijk op kantoor.

Molenmakersambacht vroeger en nu

Jan en Jolieke Grinwis namen de aanwezigen mee in de geschiedenis van het molenmakersambacht. Ze schetsten hoe het vak vóór de 17e eeuw werd overgedragen van generatie op generatie en hoe de komst van het stoomtijdperk leidde tot een afname van het aantal molens, waardoor molenmakers ander werk zochten. Met de Monumentenwet van 1960 kwam er een keerpunt: molens werden erkend als monumenten en hadden restauratie nodig. Dit vernieuwde het ambacht, waarbij machines veel handwerk overnamen. Tegenwoordig speelt duurzaamheid een steeds grotere rol in het werk.

Jan en Jolieke spraken ook over de huidige uitdagingen voor het vak: de afname van ervaring doordat er weinig nieuwe molens worden gebouwd, een tekort aan personeel, stijgende kosten en de bijbehorende subsidies, veranderende regelgeving en verzekeringskwesties. Dit alles maakt het werk complexer voor molenmakers en restauratiebedrijven.

Investeren in nieuwe vakmensen

Om het tekort aan opgeleide molenmakers aan te pakken, bespraken Jan en Jolieke de nieuwe Stimuleringsregeling Molenmakersleerlingen. Deze regeling, ontwikkeld door de Nederlandse Vereniging van Molenmakers (NVVM), De Hollandsche Molen (DHM) en het Cultuurfonds, biedt jaarlijks financiële ondersteuning aan bedrijven die leerlingen in hun praktijk opleiden. Onder voorwaarden wordt jaarlijks voor drie molenmakersleerlingen een tegemoetkoming in de kosten van het eerste leerjaar verstrekt aan de bedrijven waar deze leerlingen hun praktijkopleiding volgen, ter bevordering van het aantal leerlingen bij molenmakers.

Actuele ontwikkelingen provincie Zuid-Holland

Vervolgens behandelde Mark Ravesloot (provincie Zuid-Holland) de verleende provinciale subsidie Groot Onderhoud van 2023, het overleg met bestuur van het Molenplatform, de overdracht van de molens van de driegang in Leidschendam, de verleende provinciale subsidie Restauratie van 2024, de wijzigingen in de subsidieregeling, de aanvraag van de provinciale subsidie Groot Onderhoud van 2024 en wat nog voor het laatste kwartaal van 2024 op de planning staat.

Het mysterie van de molenaar, 3D spel

Hans Troost, molenaar van de Boterslootse Molen in Noordeloos en directeur van binnenbijmusea.nl, presenteerde de resultaten van een 3D-scan van de Achtkante Molen in Streefkerk. In samenwerking met Stichting tot Instandhouding van Molens in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden (SIMAV) en lokale basisschoolleerlingen werd een spel ontwikkeld waarin deelnemers meer leren over het molenaarsambacht. Deze informatie is nodig om het spel succesvol te voltooien. Daarnaast ondersteunt Binnen bij musea opdrachtgevers bij het verkrijgen van subsidiegelden voor dergelijke projecten. Hans deelde kaarten met QR-codes, zodat de aanwezigen de informatie thuis verder konden verkennen.

Duurzaam graantransport, bewust op weg naar betekenisvol voedsel

Jesse in ’t Veld, molenaar van molen De Lelie in Puttershoek, gaf een presentatie over een innovatief initiatief waarbij graan op duurzame wijze wordt vervoerd met behulp van oude ambachten. Het graan wordt niet geleverd met een grote vrachtwagen uit Zierikzee, maar gaat met een tjalk van Zierikzee naar de haven van Puttershoek. Van daaruit wordt het graan per paard en wagen naar de omliggende molens vervoerd, terwijl voor verder gelegen molens een oude vrachtwagen wordt ingezet. Zo worden drie ambachten – schipper, voerman en molenaar – met elkaar verbonden. Het meel dat op deze manier wordt verhandeld, wordt op een verantwoorde manier verpakt. Het aantal molens en schepen groeit gestaag. Dit project kreeg daarom een nominatie voor de Erfgoedparel van Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Op stap naar de molenmakerij en de molen

De aanwezigen werden in twee groepen verdeeld en per bus naar de werkplaats van Molenmakerij Grinwis in Stellendam gebracht, waar zij hartelijk werden ontvangen. De directie en medewerkers gaven een uitgebreide uitleg over het werk en de lopende projecten.

Daarna werd molen Windvang in Goedereede bezocht, waar de deelnemers onder begeleiding van de molenaar de molen konden bezichtigen.

Bij terugkomst in Zoet of Zout konden de gasten ontspannen en nog van gedachten wisselen onder het genot van een drankje en een hapje.

Presentatie bekijken

Wil je de presentatie van de najaarsbijeenkomst nog eens bekijken? Klik hier om de presentatie als PDF te downloaden.