Religieus erfgoed

Wat doen wij op het gebied van religieus erfgoed?

Het Erfgoedhuis Zuid-Holland adviseert en ondersteund eigenaren, gemeenten, verenigingen, geloofsgemeenschappen en andere erfgoedparticipanten bij het beheer, behoud en de benutting van religieus erfgoed. Zo inspecteren onze Monumentenwachters vele kerken en andere gebouwen met de signatuur religieus erfgoed, geven wij advies over herbestemmingsopgaven, verduurzaming van het gebouwde religieus erfgoed, voeren wij bouwhistorische verkenning en waardebepalingen uit en hebben we expertise op het gebied van het behoud en beheer van roerende collecties religieus erfgoed. Daarnaast helpen we geloofsgemeenschappen en historische verenigingen bij participatieve processen en het inzetten van de verhalen rond religieus erfgoed om de lokale identiteit te versterken.

Platform Religieus Erfgoed Zuid-Holland

Provincie Zuid-Holland hecht aan het behoud van dit waardevolle erfgoed en vindt het belangrijk om de belangstelling voor en kennis over religieus erfgoed bij een breed publiek te vergroten. Om die reden is het Platform Religieus Erfgoed Zuid-Holland opgericht. Het platform wil een zo breed mogelijke vertegenwoordiging zijn van organisaties die zich bezighouden met het religieus erfgoed van de verschillende geloofsgemeenschappen en levensovertuigingen in Zuid-Holland. Erfgoedhuis Zuid-Holland participeert in het platform.

Een belangrijke doelstelling van het platform is om draagvlak te creëren voor de instandhouding van religieus erfgoed en te stimuleren dat er een duurzame toekomst voor het erfgoed binnen de dynamische, pluriforme samenleving wordt gecreëerd. Daarbij wordt nadrukkelijk samenwerking gezocht met relevante organisaties op het gebied van behoud, beheer en (toeristisch-recreatieve) ontsluiting van religieus erfgoed en aansluiting gezocht bij bestaande initiatieven.

Kerkenvisies

Als gevolg van de ontkerkelijking van de laatste decennia, hebben veel religieuze gebouwen hun oorspronkelijke functie verloren. Met het dalend aantal gelovigen komt door gebrek aan financiële middelen soms ook de instandhouding van de gebouwen onder druk te staan. Hierdoor is de voortzetting van de religieuze functie soms niet meer mogelijk. Om burgerlijke gemeenten in staat te stellen hierop beleid te formuleren en te kunnen anticiperen op knelpunten rond het religieus erfgoed, heeft het rijk financiële middelen ter beschikking gesteld aan gemeenten om een kerkenvisie op te stellen. In Zuid-Holland hebben 27 gemeenten daar gebruik van gemaakt.

De Kerkenvisie is vrij van vorm en gemeenten kunnen er voor kiezen om naast het gebouwd religieus erfgoed ook begraafplaatsen en immaterieel religieus erfgoed bij de visie te betrekken. Het immaterieel erfgoed – de verhalen en herinneringen die verbonden zijn aan het religieus erfgoed - geven een meerwaarde aan het erfgoed en kan helpen om een eventuele herbestemming vorm te geven.

Meer weten over Kerkenvisies? Bekijk deze factsheet. Ook maakte Erfgoedhuis een handreiking over het Borgen van Immaterieel Erfgoed in de Kerkenvisie. Deze handreiking is voor lokale overheden en geloofsgemeenschappen.

Hoe bereiken wij ons publiek?

Wij organiseren regelmatig informatie- en netwerkbijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten delen we kennis en trends met je en ontmoet je andere betrokkenen bij religieus erfgoed. Via onze website blijf je op de hoogte van het laatste nieuws. 

Kerkelijke gemeenschappen en verhalen

Gebedshuizen zijn een plek van ontmoeting, vaak ook als ze niet meer de oorspronkelijke functie hebben. Ze hebben daarom ook een grote immateriële waarde die onder andere door de verhalen (herinneringen) in het geheugen van de bezoeker en aanschouwer opgeslagen zijn. Het is belangrijk om deze verhalen zo veel mogelijk te delen en door te geven aan volgende generaties waardoor de verbondenheid en het draagvlak wordt vergroot.

In 2021 zijn we gestart met een pilotproject. In samenwerking met Verhalenhuis Belvédère leggen we verhalen vast van twee kerkelijke gemeenschappen in Rotterdam waarvan het gebedshuis een andere bestemming gaat krijgen. Aan de hand van de resultaten wordt bekeken of dit project in 2022 een vervolg gaat krijgen en zo ja, in welke vorm. Meer weten over dit project? Neem contact op met Ellen Steendam.

Publicaties

Samen met onze partners initiëren, coördineren en realiseren wij publicaties. Denk aan boeken en onderzoeksrapporten, maar ook aan publicaties voor publieksbereik.